PROTİSTA ALEMİ

 PROTİSTA ALEMİ

   

      Protistler (Latince: Protista, bazen Latince: Protoctista), ayrışık (heterojen) bir canlı grubudur ve hayvan, bitki ya da mantarolarak değerlendirilemeyen ökaryot canlılardan oluşur. Protistler bilimsel sınıflandırma açısından âlem olarak değerlendirilse de tek soylu (monophyletic) değil, kısmi soylu (paraphyletic) bir gruptur. Protistler içinde değerlendirilen canlıların da görece basit yapılı (tek hücreli ya da ileri düzeyde özelleşmiş dokuları olmayan çok hücreli) olmak dışında ortak özellikleri pek yoktur.

Beslenmeleri fotosentez, absorbsiyon ya da fagositoz ile, çoğalmaları ise eşeyli ya da eşeysiz üreme ile gerçekleşen protistlerin hareketsiz olanları olabildiği gibi, kamçı, siller ya da yalancı ayaklarla hareket edenleri de bulunur. Yaklaşık olarak 60.000 yaşayan, 60.000 kadar da soyu tükenmiş fosil türü bilinmektedir.

    Genel Özellikleri 

•  Eukaryotik canlılardır
• Tek hücreli ve koloni şeklinde yaşarlar
• Serbest ve parazit yaşayanlar bulunur
• Ototrof ve heterotrof olarak beslenenler bulunur
• Eşeyli ve eşeysiz üreme görülür
• Eşeyli üreme konjugasyonla
• Eşeysiz üreme bölünme ve tomurcuklanma ile gerçekleşir
• Beslenme ve hareket organellerine göre sınıflandırılır

  

    Kamçılılar

• Tatlı sularda yaşarlar.
• Kontraktil kofulları vardır
• Beslenme ve hareketlerini kamçılarıyla yaparlar.
• Kloroplast taşırlar.(Hem ototrof hem hetotrof beslenirler.)
• Işığı algılayan göz lekesi sayesinde ışıklı ortamlara doğru hareket ederler.
• Üremeleri amitozla gerçekleşir.
• Besinlerini hücre ağzıyla alırlar

     Kök ayaklılar

• Belirgin şekilleri yoktur.
• Serbest ve parazit olanları vardır.
• Beslenme ve hareketlerini pseudopod (yalancı ayak) denen sitoplazmik uzantılarla yaparlar.
• Tatlı suda yaşayanlarda kontraktil koful bulunur. Kontraktil koful hücreye giren fazla suyu ve çözünmüş metabolik artıkları hücrenin dışına atar.
• Bölünerek (Amitozla) çoğalırlar.
• Beslenme bütün hücre yüzeyi ile gerçekleştirilir.
• Madde alınımı ve dışa verilmesi difüzyon,osmoz ve Endositozla- Ekzositozla gerçekleştirilir.

   

    Silliler

• Tatlı sularda yaşarlar
• Kontraktil kofulları vardır.
• Beslenmelerini ve hareketlerini sillerle yaparlar.
• Hücre zarı pelikula denen sert yapıdan oluşmuştur.
• Pelikulada hareket organeli olarak siller ve korunma organelleri trikositler bulunur.
• Pelikula hücreye şekil ve dayanıklılık verir.
• Besinlerin alınımı hücre ağzı ile sindirim artıklarının atılımı ise hücre anüsüyle olur.
• İki nucleus taşırlar

1-Macronucleus:Metabolizmadan (Beslenme,hareket,solunum,boşaltım,eşeysiz üreme vb.)
2-Micronucleus: Eşeyli üremede görev alır.

• Üremeleri     

1- Eşeysiz: Amitozla
2- Eşeyli: Konjugasyonla gerçekleşir.

         
     Sporlular

• Parazit yaşarlar.
• Üremeleri sporla olur.(Metagenez görülür:Eşeyli ve eşeysiz üremenin birbirini ardışık takip etmesidir.)
• Hareket organelleri yoktur.(amoboid hareket ederler.)
• Besinlerini hazır aldıklarından besin kofuluları bulunmaz.
• Hayvansal organizmaların vücudunda yaşadıklarından kontraktil koful taşımazlar.

      Algler

• Tek hücreli,koloni oluşturanlar ve çok hücreli olan gruplar vardır
• Çok hücrelilerde kök,gövde,yaprak gibi oluşumlar yoktur
• Çoğunlukla fotosentetiktir
• Kloroplast ve farklı pigmentler de taşırlar
• Eşeysiz üremeleri bölünme ,tomurcuklanma ve vejetatif üreme ile gerçekleşir.Eşeyli üreme de görülür
• Suda veya sulu ortamlarda yaşarlar
• Su ekosistemlerinin temel üreticileridir
• Kloroplastlar e.r ler üzerine yerleşmiştir
• Deniz,göl,kaplıca ve buzul suları gibi çok farklı ortamlara uyumlu gruplar bulunur
• Bazı grupların aşırı çoğalması suyun özelliğinin bozulmasına ve diğer canlıların ölmesine neden olur
• Selüloz hücre çeperi bulundururla

Önemi

• Besin kaynağı olarak kullanılır
• Hayvan yemi üretimi
• Antibiyotik üretimi
• Kimya sanayide kullanılır
• Gübre üretimi
• Kozmetik ve ilaç sanayide kullanılır
• Minerel kaynağı olarak kullanılır
• Ekosistemlerde düzenleme ve artıkların arıtımı amacı ile kullanılır

       

    

     Cıvık mantarlar

•    Cıvık mantarlar çürümekte olan yaprak ve odun üzerinde bulunur. 
•   Yalancı ayak şeklindeki uzantılarla hareket ederler. 
•   Belirgin şekilleri yoktur 
•   Çok çekirdeklidirler. 
•   Hücre duvarları yoktur. 
•   Islak ve nemli yerlerde yaşarlar. 
•   Koloni oluşturarak, geniş alana yayılırlar. 
•   Çoğu saprofit, bazıları parazittir. 
•   Sporlarla ürerler.





       (  Bu yazı şuradan alınmıştır :      http://www.lisebiyoloji.com/protista.html  )